Курс туралы
«Қашықтан зондылау және ГАЖ» курсы қазірге кезде табиғи ресурстарды зерттеу және картографиялау үшін замануи қашықтан зондылау әдістерін және олардың мәліметтерін ГАЖ бағдарламалары арқылы өңдеу және талдау меңгеру туралы.
Қашықтықтан зондылау көмегімен Жердің табиғи ресурстарын және табиғи компонентерді зерттеуге және картографиялауға болады. Қазіргі замануи компьютерлік бағдарламалар қашықтан зондылау мәліметерін жинауға, сақтауға және талдауға мүмкіндік береді. Оны ГАЖ деп атайды. ГАЖ – жер бетінің қасиеттері туралы мәліметтерді ғарыштық суреттер негізінде кодтауға, сақтауға және алуға арналған құрал ғана емес. ГАЖ тенденцияларды талдауға және интерактивті режимде қабылданған шешімдердің нәтижелерін болжауға мүмкіндік береді.;
Курс қолданбалы есептерді шешу үшін спутниктік түсірілімдерді жедел пайдалану дағдыларын меңгеруге және ғарыштан Жер туралы ақпарат негізінде шешім қабылдауға көмектеседі.;
Курстың құрылымы
1 апта. Жерді қашықтан зондылау туралы жалпы түсінік
2 апта. Электрмагниттік сәулелену
3 апта. Атмосфераның сәулеленуге әсері
Күн сәулесінің жер бетіндегі объектілермен шағылысуы
4 апта. ЖҚЗ сенсорлар мен платформалар
5 апта. Ғарыштық суреттердің жіктелуі және түрлері
6 апта. Дешифрлеу түрлері және көрсеткіштері
7 апта. Ғарыштық суреттерді өңдейтін бағдарламалар
8 апта. Ғарыштық суреттерді алдын-ала өңдеу
9 апта. Ғарыштық суреттерді тақырыптық өңдеу
10 апта. Геоақпараттық жүйе туралы жалпы түсінік.
11 апта. ГАЖ мәліметтері
12 апта. Кеңістіктік модельдер құрылымы
13 апта. Геоақпараттық жүйенің мәліметтер базасы
14 апта. Кеңістіктік модельдерді талдау
15 апта. ҚЗ мәліметтері мен ГАЖ-ды практикалық қолдану;
ОН-ге қол жеткізу индикаторлары
1-ОН: Қашықтан зондылау әдістерінің ерекшеліктерін сипаттау негізінде ғарыштық суреттердің алыну технологиясының физикалық негіздерін талдау.
2-ОН: Қашықтан зондылау спутниктерін сипаттау негізінде ғарыштық суреттердің түрлерін анықтау
3-ОН: Мәліметтерді өңдеу әдістерін қолдану арқылы Жер бедерін талдау және визуализациялау.
4-ОН: ГАЖ-ң қазіргі жіктелуін талдау үшін оның негізгі ұғымдарын түсіндіру
5-ОН: Геоақпараттық жүйенің мәліметтер базасын құрастыру үшін кеңістіктік модельдер құрылымы талдау арқылы кеңістіктік модельдерді анықтау.
6-ОН: ГАЖ және ЖҚЗ әдістерін талдау негізінде оларды қолданатын салаларды анықтау.
Пререквизиттер және постреквизиттер
Картография, Жалпы жертану,Фотограмметрия негіздер,
Тақырыптық карталар; Үшөлшемді модельдеу, Цифрлық картографиялау
Ақпараттық ресурстар
1. Көшімова Ә.Ғ. Географиялық зерттеулердегі аэроғарыштық зерттеулер. Қазақ университеті, 2006.- 120 б.
2. Брюханов А. В. Аэрокосмические методы в географических исследованиях. Москва: Изд-во МГУ, 1982.-232 с
3. Книжников Ю.Ф. Аэрокосмические исследования динамики географических явлений. Москва: Изд-во МГУ, 1991.-205 с
4. Лурье И.К. Теория и практика цифровой обработки изображений: Учеб. пособие для магистрантов ун-тов; Моск. гос. ун-т,. Геогр. фак., Каф. картографии и геоинформатики и др. М.: Научный мир, 2003.-166с
5. Книжников Ю.Ф., Кравцова В.И., Тутубалина О.В. Аэрокосмические исследования географических исследований. Учеб. для студ. высш. учеб. Заведений. Москва: Издательский центр «Академия», 2004. – 336 с.
6. Смирнов Л.Е. Аэрокосмические методы географических исследований. СПб.: Издательство Санкт-Петербургского университета, 2005. — 348 с
7. Кравцова В.И., Маслов А.А. Изображение Земли из космоса: примеры применения: Научно-популярноеиздание.-2005.-100 с.
8. Чандра А.М. Дистанционное зондирование и географические информационные системы. - М.:Техносфера, 2011. - 312 с.
9. Көшім Ә.Ғ. Ғарыштық суреттерді ENVI бағдарламасында өндеу: оқу құралы /. – Алматы: Қазақ университеті, 2017. – 139 б.
10. Наумов П.П. Основы комплексного мониторинга ресурсов природопользования. Теория, методология: учебник. СПб.: Лань, 2019. 196 с.
11. Штырова В.К., Данилов В.А. Дешифрирование аэро и –космических снимков. Курс лекций и практических заданий. СарГУ, 2020- 75 с.
Авторлар туралы
Көшім Әсима Ғалымжанқызы
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, картография және геоинформатика кафедрасының профессоры., география ғылымдарының докторы. География, геоморфология, Жерді қашықтан зондылау геоақпараттық картография, геоэкология салалары бойынша 6 монографиясы, 18 әдістемелік құралдары бар. 200-ден астам ғылыми мақалалар жарияланды, оның ішінде Scopus базасында – 12, Web of Science-2, индекс хиршасы h=5. ҚР ҒЖБМ қаржыландыру бойынша бірнеше ғылыми жобаны атқарған. Үш деңгейлі (бакалавр, магистратура, докторантура) үш білім беру бағдарламалардың координаторы («Табиғи-техногендік қауіп-қатерлер»). Екі докторанттың ғылыми жетекшісі.
ҚазҰУ-ң үздік оқытушысы» (2010 ж);
Кудайбергенов Муратбек Касимбекович
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, картография және геоинформатика кафедрасының аға оқытушысы. «Геодезия» мамандығы бойынша PhD докторантурасын бітірген. МООС-қа қатысты «Жерді қашықтан зондылау», Геоинформатика», «Геодезия мен картографиядағы ГАЖ» пәндері бойынша дәріс және практикалық сабақтар жүргізеді. Ионосфера Институты директорының орынбасары болып қызмет атқарады және кафедрада практикалық сабақтар жүргізеді.
Бекжанова Ақтоты Утеповна
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, картография және геоинформатика кафедрасының оқытушысы, география магистрі. «ҚазҰУ хабаршысы», журналдарында мақаласы бар. 2018 жылы геоморфология мамандығы бойынша аспирантураны бітірді. Жыл сайынғы өтетін Студенттер мен жас ғалымдардың «Фараби әлемі» атты халықаралық ғылыми конференциясына 10 мақаласы шықты. Ғылыми мақалалар саны - 4. БАҚ бойынша бірнеше республикалық газеттерінде мақалалары жарияланды.
Аугамбаев Кайрат Канатович
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, картография және геоинформатика кафедрасының оқытушысы, «Аэроғарыштық зерттеу әдістері» пәні бойынша практикалық сабақтар жүргізеді.
